Bab Yang
Pertama Pada Menyatakan ( Syarhuth Tha ‘aam )
Sangat
Loba Atas Makanan
Adalah sangat loba atas
makanan itu setengah daripada asal segala kejahatan kerana perut itu tempat
keluar bagi segala keinginan kerana daripadanya terjadi keinginan faraj .
Kemudian apabila mengerasi oleh keinginan makanan dan keinginan jima’, nescaya
terjadi daripadanya sangat loba kepada harta kerana tiada dapat menunaikan dua
keinginan itu melainkan dengan harta .
Dan terjadi daripada ingin
kepada harta itu, ingin kepada kemegahan kerana sukar mengusahai akan harta itu
melainkan dengan kemegahan . Kemudian apabila menuntut ia harta dan kemegahan
dan mendapat ia akan keduanya, nescaya berhimpun padanya oleh beberapa banyak
daripada kebinasaan seperti riya΄ dan
takabbur dan dengki dan berseteru ( bermusuh ) dan lain daripadanya, dan tempat
keluar semuanya itu, perut . Maka kerana itu membesarkan oleh Rasulullah shallallaahu
‘alaihi wa sallam akan pekerjaan lapar . Maka bersabda ia :
ﻭَﺍﻠْﻌَﻄَﺶِ ِ ﺍﻠْﺠُﻭْﻉ ﻤِﻥَ ﺗَﻌَﺎﻠَﻰ ﭐﷲِ ﺍِﻠَﻰ ﺍَﺤَﺏَّّ ٍ ﻋَﻤَﻞ ﻤِﻥْ ﻤَﺎ
Ertinya
: ‘ Tiada ada pekerjaan yang lebih kasih kepada
Allah Ta‘ala
daripada lapar dan dahaga ’ .
Dan bersabda ia :
ﺍﻠْﺠُﻭْﻉُ
ِ ﺍﻷَﻋْﻤَﺎﻞ ُ ﺴَﻴِّﺪ
Ertinya
: ‘ Penghulu segala pekerjaan itu lapar ’ . (
Telah berkata Al ‘Iraqi bahawa ia tidak mendapati bagi hadith ini asalnya ) .
Dan sabda Nabi shallallaahu
‘alaihi wa sallam :
ُ ﺍﻠْﻌِﺑَﺎﺪَﺓ ﻫِﻰَ ِ ﺍﻠﻄَّﻌَﺎﻡ ُ ﻭَﻗِﻠَّﺔ ﺍﻠْﻌِﺑَﺎﺪَﺓِ ﻧِﺼْﻑُ ﺍﻠْﻔِﻜْﺭُ
Ertinya
: ‘ Berfikir itu setengah ibadat dan sedikit makan
itu
ia satu ibadat ’ .
Dan sabda Nabi shallallaahu
‘alaihi wa sallam :
ٍ ﻭَﺘَﻔَﻜُّﺭًﺍ ﺠُﻮْﻋًﺎ ﺍَﻄْﻮَﻠُﻜُﻢْ ﺗَﻌَﺎﻠَﻰ ﭐﷲِ ﻋِﻧْﺪَ ﺍَﻓْﺿَﻠُﻜُﻢْ
ﻨَﺆُﻮْﻡ ﺷَﺭُﻮْﺏٍ ٍ ﺍَﻜُﻮْﻞ ﻜُﻞُّّ ﺗَﻌَﺎﻠَﻰ ﭐﷲِ ﺍِﻠَﻰ ﻮَﺍَﺑْﻐَﺿُﻜُﻢْ
Ertinya
: ‘ Yang lebih afdhal daripada kamu pada sisi Allah
Ta‘ala yang lebih lama kamu lapar dan berfikir dan yang lebih dibenci daripada
kamu kepada Allah Ta‘ala tiap-tiap yang banyak makan, banyak minum, banyak
tidur ’ .
Dan sabda Nabi shallallaahu
‘alaihi wa sallam :
ﺑَﻄْﻧِﻪِ ﻤِﻦْ ﺸَﺭًّّﺍ ﻮِﻋَﺎﺀً ﺁﺪَﻡَ ﺍﺑْﻦُ َ ﻤَﻸ ﻤَﺎ
ﺻُﻟْﺑَﻪُ ﻴُﻘْﻤِﻦَ ﻟُﻘََﻴْﻤَﺎﺖٌ ﺁﺪَﻡَ ﺍﺑْﻦَ ﺤَﺴْﺏَ
Ertinya : ‘ Tiada memenuhkan manusia akan bejana yang lebih jahat
daripada perutnya, memada akan manusia oleh beberapa suap yang membetulkan akan
tulang belakangnya ’ . Menyebut akan segala hadith ini Al Imam Al-Ghazali
di dalam kitab Ar Arba‘in fii Usuluddin .
Dan ketahui olehmu
bahawasanya bagi lapar itu beberapa faedah :
1. Setengah
daripadanya nipis hati hingga mendapat ia akan sedap mengerjakan ‘ibadat .
2. Dan
setengah daripadanya cerdik hati kerana kenyang itu menyebabkan bodoh .
3. Dan
setengah daripadanya memecahkan keinginan mengerjakan maksiat dan mengerasi
atas nafsu yang sangat menyuruh dengan kejahatan .
4. Dan
setengah daripadanya ringan tubuh bagi sembahyang tahajjud dan mengerjakan ‘ibadat
dan hilang mengantuk yang menegah ia daripada ‘ibadat .
5. Dan setengah daripadanya memada dengan sedikit harta
dunia .
Adapun kenyang itu, maka ada
padanya beberapa kebinasaan :
1. Ketiadaan
sedap mengerjakan ‘ibadat .
2. Menambah
keinginan nafsu .
3. Ketiadaan
kasihan akan yang miskin, kerana apabila ia kenyang, nescaya menyangka ia akan
sekalian manusia semuanya kenyang . Bersalahan lapar . Maka ia sebab bagi
kasihan belas akan orang miskin . Dan inilah setengah daripada hikmah wajib
puasa .
4. Lemah daripada mengingat akan ‘ilmu yang memberi
manfaat .
5. Bahawasanya
orang yang sempurna imam itu pergi datang ia kepada masjid, dan orang yang
banyak kenyang itu, lagi datang kepada jamban .
Maka jika engkau berkata :
Sesungguhnya telah jadi kenyang itu ‘adat bagiku, maka betapa aku meninggalkan
dia ? Maka dijawab bahawasanya yang demikian itu mudah atas mereka yang
menghendaki akan dia dengan diansur-ansur, dan iaitu bahawa mengurangi engkau
pada tiap-tiap hari daripada mengurangi engkau pada tiap-tiap hari daripada
makanan engkau yang biasa kadar sesuap hingga mengurangi engkau akan sepinggan
di dalam sebulan . Maka tiada nyata bekas mengurangkan itu pada diri engkau dan
jadilah menyedikitkan itu ‘adat engkau :
Dan ketahui olehmu
bahawasanya menyedikitkan makan itu tiga pangkat :
1. Pangkat As Siddiqin, iaitu menyimpan atas kadar
memelihara badannya daripada binasa, dan iaitu kadar ditakuti dengan sebab
kurang daripadanya akan binasa ‘aqal atau menyebabkan mati .
2. Bahawa
terpada ia dengan setengah cupak tiap-tiap hari, dan iaitu memenuhi sepertiga
perut . Dan atas yang demikian itu memperbuat oleh Saiyidina Umar radhiyallaahu 'anhu dan
jama‘ah daripada Shahabat kerana adalah makanan mereka itu segantang sya‘ir
pada tiap-tiap tujuh hari.
3. Bahawa memadakan secupak tiap-tiap hari . Dan apabila
melebihi akan yang demikian itu, maka ia bersekutu akan orang kebanyakan, dan
masuk di dalam membanyakan makan .
Adapun menyedikitkan makan
dengan ditilik kepada masa, maka iaitu tiga pangkat juga :
1. Yang
lebih tinggi bahawa lapar ia tiga hari atau lebih, ertinya tiap-tiap hari atau
lebih sekali makan . Maka sesungguhnya adalah Saiyidina Abu Bakar radhiyallaahu
‘anhu lapar ia enam hari .
2. Dan
adapun yang pertengahannya, bahawa makan ia pada tiap-tiap dua hari .
3. Dan yang lebih rendah, bahawa makan ia tiap-tiap hari
sekali .
Adapun mereka yang makan dua
kali pada tiap-tiap hari, maka tiada ada baginya kelakuan lapar sama sekali .
Dan adalah ia meninggalkan kelebihan lapar .
Wallaahu a’lam .