Tiga Darjat Orang Yang Berpuasa
Ini suatu fashal pada menyatakan rahsia puasa dan
menyatakan segala syarat yang bathin .
( Ketahui olehmu )
Hai orang yang menjalani jalan Akhirat dan jalan kepada Allah Ta‘ala bahawa
adalah bagi puasa itu tiga darjat :
( Darjat yang pertama
) Puasa orang yang ‘awam, ya’ni puasa kebanyakan manusia iaitu menegahkan ia
daripada makan dan minum dan jima’ dan menahan daripada segala yang membatalkan
puasanya seperti yang tersebut pada fashal yang dahulu itu .
( Darjat yang kedua )
Puasa orang yang khawash iaitu puasa orang yang shalihin dan orang yang
Muttaqin iaitu menegahkan akan segala yang tersebut pada darjat yang pertama
iaitu menegahkan pula akan segala anggotanya daripada berbuat ma’shiat dan
daripada berbuat yang sia-sia yang tiada memberi manfaat kepada Akhirat dan
hasil kesempurnaan puasa mereka itu dengan tujuh perkara :
1 : Memejamkan kedua matanya dan menegahkan akan keduanya
itu daripada melihat kepada tiap-tiap yang haram dan yang makruh dan menegahkan
keduanya itu daripada melihat kepada sesuatu yang mubah ( yang harus ) yang
membimbangkan ( yang menghalang ) akan hatinya daripada dzikir Allah Ta‘ala dan
daripada ingat kepada Allah Ta‘ala .
Sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Bermula melihat itu iaitu satu panah yang dibubuh racun
daripada beberapa panah Iblis, maka barang siapa meninggalkan akan melihat itu
kerana takut akan Allah Ta‘ala nescaya memberi akan dia oleh Allah Ta‘ala akan
iman yang dapat manis iman itu di dalam hatinya, ya’ni diberi oleh Allah Ta‘ala
akan dia tetap iman ’ .
Lagi, sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Lima perkara yang membatalkan ( pahala ) akan yang puasa,
yang pertama berdusta dan kedua mengumpat akan orang dan ketiga mengadu-ngadu
akan orang dan keempat bersumpah dengan dusta dan kelima melihat akan suatu
dengan syahwatnya, ya’ni dengan ingin ’ .
2 : Memeliharakan lidah daripada perkataan yang haram dan
daripada perkataan yang sia-sia yang tiada memberi manfaat di dalam Akhirat dan
memeliharakan pula akan lidah daripada berdusta dan daripada mengumpat akan
orang dan daripada mengadu-ngadu akan orang dan memeliharakan pula akan dia
daripada segala perkataan yang keji-keji dan memeliharakan pula akan dia
daripada berbantah-bantah dan berkelahi dengan orang dan memeliharakan daripada
memaki orang dan sayugianya hendaklah orang yang puasa itu melazimkan akan diam
dan masyghul ( sibuk ) ia dengan membanyakkan dzikrullaah dan membanyakkan
membaca Al Quran .
Dan kata Mujahid : Ertinya : Dua perkara membinasakan ia
akan puasa pertama mengumpat-ngumpat akan orang dan kedua berdusta .
Dan sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Hanya sanya puasa itu perisai, maka apabila ada seseorang
kamu puasa, maka jangan mengerjakan suatu yang sia-sia dan jangan berbuat akan
perbuatan orang yang jahil dan jika ada seseorang hendak membunuh akan dia atau
memaki akan dia, maka hendaklah ia berkata bahawasanya aku puasa bahawasanya
aku puasa dan jangan dilawan akan orang itu ’ .
3 : Sayugianya ( sebaiknya ) bagi orang yang puasa itu
memeliharakan akan telinganya daripada mendengarkan perkataan yang haram dan
perkataan yang makruh dan memelihara akan telinganya daripada mendengar
perkataan yang sia-sia yang tiada memberi manfaat di dalam Akhirat .
Dan sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Bermula orang yang mengumpat akan orang dan orang yang
mendengar akan dia itu bersekutu, keduanya itu berdosa ’ .
4 : Sayugianya bagi orang yang puasa itu memeliharakan
tangannya dan kakinya daripada segala yang diharamkan dan segala yang makruh
dan segala yang sia-sia yang tiada memberi manfaat di dalam Akhirat .
5 : Memeliharakan perut pada ketika waktu berbuka itu
daripada memakan makanan yang haram itu atau memakan yang syubhat, maka tiada
faedah bagi puasa iaitu meninggalkan daripada makan yang halal, kemudian maka
berbuka dengan makanan yang haram, maka adalah mitsal ( umpama ) orang yang
puasa itu seperti mitsal orang yang berbuat mahligai padahal ia merobohkan akan
negeri kerana makanan yang halal itu memberi mudharat ia dengan memakan banyak
akan dia dan tiada memberi mudharat ia dengan makan sedikitnya dan puasa itu
mensedikitkan akan makan yang halal itu ubat yang memberi manfaat bagi hati dan
membanyakkan akan dia itu membinasakan akan hati dan memakan yang haram itu
membinasakan akan agama .
Sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Beberapa daripada orang yang puasa padahal tiada baginya
daripada puasanya itu melainkan lapar dan dahaga jua ’ .
Maka kata setengah ‘Ulama΄ iaitu
yang berbuka dengan memakan yang haram . Dan kata setengah ‘Ulama΄ iaitu orang yang menahan daripada memakan yang halal dan berbuka
dengan daging manusia dengan mengumpat-ngumpat akan orang dan mengumpat itu
haram . Dan kata setengah ‘Ulama΄ iaitu orang yang tiada
memeliharakan segala anggotanya daripada yang haram yang membawa kepada dosa .
6 : Sayugianya bahawa jangan membanyakkan pada ketika
berbuka itu dengan memakan yang halal sekira-kira memenuh perutnya .
Sabda Nabi shallallaahu ‘alaihi wa sallam :
Ertinya : ‘ Tiada memenuh oleh anak Adam akan suatu tempat yang
terlebih jahat daripada memenuhi perutnya dengan memakan yang halal ’ .
Kerana maksud dengan puasa itu iaitu hendak mengurangkan
makan supaya dhaif syahwat nafsunya dan syahwat syaithannya, maka jika
dihempaskannya makanan yang pagi-pagi dan makanan yang petang-petang itu dengan
segala makan pada ketika berbuka puasa itu, maka tiada faedah puasanya itu dan
tiada manfaat puasanya itu pada ketika membanyakkan akan makan melainkan dengan
sedikit daripada memakan yang halal kerana tiap-tiap daripada mengurangkan akan
makan itu, maka iaitu meringankan tubuh daripada berbuat ‘ibadat dan berbuat
sembahyang Tahajjud pada malam hari dan merajinkan akan mengerjakan wiridnya
dan dzikirnya hingga terang hatinya ’ .
7 : Sayugianya bahawa adalah hatinya kemudian daripada
berbuka itu berulang-ulang antara khauf dan raja’, ya’ni berulang-ulang antara
takut akan Allah Ta‘ala dan antara harap akan Allah Ta‘ala kerana tiada
diketahui, adakah diterima akan puasanya itu, maka iaitu daripada orang yang
Muqarrabin atau ditolakkan akan puasa itu atasnya, maka iaitu daripada orang
yang dimurkai Allah Ta‘ala . Dan sayugianya ia menghadhirkan akan yang demikian
itu pada ketika kemudian daripada tiap-tiap ‘ibadat yang lain daripada puasa
itu . Wallaahu a’lam .
( Dan darjat puasa yang
ketiga ) : Puasa orang yang khawashul khawash iaitu puasa orang yang
Muqarrabin yang ‘Arifin iaitu menahan hati daripada mencita-cita akan dunia dan
daripada memikirkan akan dia dan mengosongkan rahsia yang di dalam hati
daripada barang yang lain daripada Allah Ta‘ala dan sentiasa hatinya itu syahdu
kepada Allah Ta‘ala dan batal puasanya itu dengan memikirkan akan barang yang
lain daripada Allah Ta‘ala dan ( mencita-cita atau memikirkan
) yang lain daripada negeri Akhirat .
Demikian lagi, batal puasa itu dengan memikirkan akan
pekerjaan dunia melainkan jika ada dunia itu membawa kepada manfaat Akhirat dan
jadi bekal baginya di dalam Akhirat, maka iaitu tiada dinamakan akan dunia
kerana inilah kata ‘Ulama΄ Ahlil Bathin :
Ertinya : Barang siapa bergerak-gerak citanya dengan berbuat di
dalam harinya itu kerana membicarakan akan sesuatu yang dimakannya dengan dia
pada ketika berbukanya itu nescaya disuratkan atasnya akan dosa kerana yang
demikian itu kurang percaya dengan anugerah Allah Ta‘ala dan kemurahanNya pada
mmeberi rezeki akan dia dan kurang yakin ia dengan rezekinya yang dijanjikan
oleh Allah Ta‘ala .
( Dan darjat puasa yang ketiga
) ini iaitu martabat Anbiya΄ dan orang yang Shiddiqqin dan
orang Muqarrabin yang ‘arifin kerana cita-cita hati mereka itu semata-mata
berhadap kepada Allah Ta‘ala dan berpaling hati mereka itu daripada segala yang
lain daripada Allah Ta‘ala dan telah masuk mereka itu di dalam makna firman
Allah Ta‘ala :
Ertinya : “ Ucap olehmu akan
Allah Ta‘ala, kemudian maka tinggalkan olehmu akan manusia di dalam pekerjaan
mereka itu padahal bermain-main mereka itu ” ya’ni : “ Katakanlah ( kepada mereka ) : "Allah jualah ( yang
menurunkannya ) ", Kemudian, biarkanlah
mereka leka bermain-main dalam kesesatannya . ( QS Al An‘am : 91 )
Wabillaahi taufiq .
Rujukan
: Kitab Sairus Saalikiin jilid 1
